توسعه زیرساخت ها حاصل هوشمندی دولت تدبیر و امید است

سوال - اگرچه فعالان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با مهندس خسروی و سوابقش آشنا هستند، ولی به عنوان سوال نخست لطفا گذری داشته باشید به سوابق مدیریتی‌تان در این حوزه.

پاسخ - من تشکر می کنم برای اینکه این فرصت پیش آمد که بتوانیم یک گفت و گوی خودمانی و دو طرفه داشته باشیم. اول عرض کنم که بنده فارغ التحصیل دانشکده مخابرات هستیم. قبل از انقلاب وزارت ارتباطات دانشکده ای داشت که در همین مجموعه فعلی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی بود. این دانشکده در سه رده فارغ التحصیل داشت؛ از هنرستان داشت، بعد فوق دیپلم که کمک مهندسی حساب می شد و بعد هم لیسانس که مهندسی بود. دانشجوهای آن مجموعه هم از طریق وزارت علوم جذب می شدند و متعهد بودند که دو برابر مدت تحصیل در وزارت پست و تلگراف آن زمان مشغول به خدمت شوند. ما هم تعهد داشتیم که بعد از فارغ التحصیلی در وزارت ارتباطات مشغول شویم. بر همین اساس، بنده سال 59 به عنوان مدیر مرکز کنترل فرکانس مشهد منصوب شدم و از آن زمان در مجموعه وزارت بودم و کار می کردم. در رده های مختلف هم کار کردم. بعد از دو سال که در کنترل و فرکانس مشهد بودم به عنوان جهادی به کردستان رفتم که شش ماه در سال 61 آنجا بودم و آنجا ماندگار شدم و حضورم چهار سال طول کشید و به عنوان مدیر مخابرات استان کردستان مشغول بودم. شرایط خاص زمان جنگ بود و البته یکی از پرخاطره ترین و بهترین دوره کاری بنده هم در استان کردستان بود. سال های پس از آن در رده های مختلفی بودم. آذربایجان، مازندران و معاونت نگهداری ارتباطات رادیویی بین الملل که می توانم بگویم زیرساخت فعلی، همان معاونت نگهداری ارتباطات رادیویی آن دوره است. سال 67 به مسوولیت این معاونت در شرکت مخابرات ایران منصوب شدم و در حقیقت همان کاری را که آن سال ها انجام می دادیم هم اکنون به عنوان شرکت زیرساخت در حال انجام هستیم. البته این بخش در آن زمان به عنوان یکی از معاونت های شرکت مخابرات بود که شبکه راه دور، نگهداری، بهره برداری و گیت وی های بین الملل را مدیریت می کرد، ولی آن زمان خیلی محدود و منحصر به سیستم مایکروویو بود و البته امروز در حد وسیعی توسعه پیدا کرده و تحول عظیمی را در حوزه ارتباطات به وجود آورده است. خداوند متعال نصیب کرد که در این مدت 30 و اندی سال ما در این نظام کار کنیم و اعتقاد داریم که کار کردن در این نظام علاوه بر این که باید انسان طبیعتا کاری انجام دهد و بالاخره حقوقی دریافت کند، معتقدیم که اجرش فراتر از این حرف هاست. مثلا انسان ها همه عبادت می کنند، ولی در شب قدر که قرار می گیرند این مساوی با هزار ماه می شود و یا مثلا شما مکه می روید و وقتی که در هتل نماز بخوانید یک رکعت است، ولی وقتی می روید در مسجدالحرام نماز می خوانید می شود 100 هزار رکعت. خلاصه یک اعتقاد این جوری داریم و خداوند را هم شاکریم که این نعمت نصیب شده است و سعی هم کردیم در هر جا که حضور داریم تمام تلاش خود را انجام دهیم تا خدمتی را ارائه دهیم؛ جدا و دور از همه فضاهای مختلف سیاسی ای که وجود دارد.

سوال - در خصوص وضعیت توسعه در شبکه ارتباطات زیرساخت در سال های مدیریت جنابعالی در شرکت و مخصوصا در دولت تدبیر و امید توضیح بفرمایید.

پاسخ - ببینید زیرساخت ها در تمام دنیا به این نتیجه رسیده اند که باید در دولت ها باشند. خیلی جاها هم علی رغم اینکه خصوصی سازی اتفاق افتاده است به این نتیجه رسیده اند که زیرساخت به دولت برگردد. مثلا در انگلستان کل راه آهن را واگذار کردند اما بعدا متوجه شدند که این زیرساخت ها چون هزینه های بالایی دارد توسط شرکت های خصوصی خیلی سرمایه گذاری نمی شود و بعد از مدتی می دیدند ریل ها فرسوده شده و قطارها از مسیر خارج می شوند و آن ها می رفتند و می گفتند بیمه پولش را می دهد و نیاز نیست که ما سرمایه گذاری زیادی انجام دهیم. نهایتا به این نتیجه رسیدند که این زیرساخت های اصلی که خیلی هزینه بر هست و برگشت سرمایه اش طولانی است باید در اختیار دولت ها باقی بماند. در زمینه ارتباطات نیز به همین شکل است؛ یعنی در چند سال اخیر در استرالیا 30 میلیارد دلار برای زیرساخت های فیبرنوری اعتبار اختصاص داده اند که خود دولت بتواند هزینه کند. در زیرساخت های فیزیکی که ما می گوییم زیرساخت های پسیو، بنا بر مطالعاتی که شده است بین 10 تا 15 سال برگشت سرمایه به طول می انجامد؛ یعنی زمان بر است. فرض کنید الان ما می خواهیم 12 هزار کیلومتر قراردادهای جدید فیبرنوری در حاشیه جاده ها بکشیم. گرفتاری های زیادی که اجرای کار دارد؛ از گرفتن مجوزهای مختلف، منابع طبیعی و مسائل مختلفی وجود دارد که روند کار را خیلی کند می کند. خود اجرای کار هم حدود سه سال طول می کشد تا ما این 12 هزارکیلومتر را بکشیم. این درحالی است که بخش خصوصی به دنبال سرمایه گذاری در جایی است که بتواند یک ساله سرمایه گذاری کرده و بازگشت سرمایه هم سریع باشد. در بحث فیبرنوری این مساله هم زمان بر است و هم هزینه بر. ایجاد 13 هزار کیلومتر فیبرنوری نیاز به حدود 700 تا 800 میلیارد تومان سرمایه گذاری دارد. خب این یک بخش بسیار کوچکی از یک شبکه بسیار بزرگ است. فرض کنید الان 57 هزار کیلومتر فیبر داریم. می خواهیم 12-13 هزار کیلومتر یک قسمت هایی از این شبکه را یا جایگزین کنیم و یا توسعه بدهیم و یا در جاهایی رینگ های جدیدی را به هم متصل نماییم. یعنی در این شبکه به این بزرگی حالا شما ببینید این سرمایه عظیمی که بخواهد این 13 هزار کیلومتر را با 57 هزار اضافه کند چه میزان می شود و حالا برگشت این سرمایه خیلی طولانی است. در زمینه اکتیو مثلا تجهیزاتی که بر روی شبکه فیبرنوری قرار می گیرد هم شاید 4-5 سال بازگشت سرمایه به طول بیانجامد ضمن اینکه آن هم هزینه سنگینی را در برخواهد داشت. ما این شبکه فیبرنوری را که فعلا داریم و می گوییم 13 هزار کیلومتر قرار است به شبکه فعلی اضافه شود و آن شبکه را تکمیل کند، باز هم کل هزینه نیست. روی این شبکه قرار است که سیستم شبکه انتقال توسعه پیدا کرده و بر روی این شبکه قرار گیرد. باز مناقصات بعدی ما که مثلا بخواهیم تدبیر یک و دو را بگوییم چیزی در حدود 1000 میلیارد تومان هزینه در برخواهد داشت. تازه این انتقال را ایجاد می کند و بر روی این شبکه باید شبکه سرویس یا شبکه IP قرارگیرد که آن نیز حدود 400 تا 500 میلیارد تومان هزینه خواهد داشت. حساب کنید مثلا چیزی حدود 1000 میلیارد تومان ما الان باید هزینه کنیم تا بتوانیم پاسخ گوی 2-3 سال آینده اپراتورها باشیم که به عنوان مشتری اصلی ما محسوب می شوند. خب در این زمینه صورت های مالی ما موجود است. برگشت سرمایه این کارها بسیار طولانی است. خیلی طول می کشد تا اینکه بتوان از محل سود این کارها این سرمایه گذاری ها جبران شود. در نتیجه در این قضیه دولت ها ورود کرده و سرمایه گذاری می کنند. به خصوص از ابتدای دولت تدبیر و امید اقدامات موثری آغاز شده است، البته در دولت قبل هم حرکتی در این زمینه مبنی بر الزام بازگشت درآمدهای بخش به سمت سرمایه گذاری در داخل بخش شروع شد که در ابتدای این دولت و با مساعدتی که دولت کرد یعنی واقعا خود دولت پای کار آمد، نهایتا این ماده واحده تصویب شد که قسمتی از این درآمدهایی که در خود وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات بود به خود بخش ها برگردد و در زیرساخت ها هزینه شود. اینکه توانستیم در این 2-3 ساله قدم های خوبی را برداریم و گام های بزرگی را علی رغم همه مشکلاتی که از تحریم و غیره بود برداریم به دلیل هوشمندی دولت تدبیر و امید بود که تصمیم گرفت این بخش را توسعه دهد؛ چون توسعه در زیرساخت لازمه توسعه در سایر بخش هاست. ما هم تمام توانمان را بسیج کردیم که بتوانیم جوابگوی نیازها و پاسخ ها باشیم.

سوال- در انتقاد به نحوه واگذاری شرکت مخابرات ایران به بخش خصوصی و شیوه مدیریت زیرساخت های تحت مالکیت این شرکت، پیش از این مباحثی را در رسانه ها مطرح کردید که به صورت کامل تشریح نشد. در صورت امکان توضیح بفرمایید.

پاسخ - ابتدا در رابطه با تاریخ این قضیه صحبت کنم. زمان واگذاری مخابرات، ما در سازمان تنظیم مقررات بودیم و چارچوب پروانه را در آنجا تنظیم می کردیم، که بعد در جلسات کمیته راهبردی مورد بررسی قرار می گرفت. خود آن کمیته با مسوولیت شخص وزیر تشکیل می شد. ببینید بحث اصلی من همان بحث سرمایه گذاری است در زیرساخت ها که توضیح دادم. ولی آن زمان به این صورت نبود که این مساله مدنظر قرار نگیرد. من یک توضیحی بدهم شاید این مطلب را از هیچ جا نشنیده باشید. ما بیزینس پلنی را که در آن موقع برای شرکت مخابرات ایران درآوردیم، به چیزی حدود 34 درصد رسید؛ چون بالاخره یک شبکه آماده ای را در بحث مقایسه همراه اول با ایرانسل مدنظر قرار دادیم. یک شبکه آماده ای را داشتیم واگذار می کردیم. ایرانسل شبکه اش از صفر شروع شد. یعنی اینکه طرف باید بیاید سرمایه گذاری کند، شبکه سازی کرده و خیلی از مسایل دیگر را انجام دهد، ولی در رابطه با مخابرات ایران همه زیرساخت ها آماده بود، مشتریانش نیز وجود داشت و اولین اپراتوری هم بود که به اصطلاح مشتری های در حقیقت پرمصرف داشت که آرپوی بالایی هم داشت. پس این در مقایسه با ایرانسل نمی توانست هر دو یک تسهیم درآمد را داشته باشد. البته می دانید که مسوولیت واگذاری آن زمان به آقای فیضی به عنوان مدیرعامل وقت مخابرات ایران واگذار شد؛ یعنی در حقیقت این خودش یک اشکال به حساب می آمد چرا که قاعدتا این واگذاری می بایست به سازمان تنظیم مقررات داده می شد یا یک سازمان خصوصی و یا جایی که به اصطلاح، خودش ذی نفع نباشد، ولی به هر حال ما تلاش کردیم آن چیزی که واقعیت است اتفاق بیافتد. ما چیزی در حدود 34 درصد به اصطلاح حق السهم برای همراه اول درآوردیم؛ مطلبی که در کمیته های راهبردی و کمیسیون آن زمان به مسوولیت وزیر وقت مطرح شد و گفتند که چون تلفن ثابت هزینه بر است و برگشت سرمایه اش طولانی است این حق السهم لحاظ شود. به خاطر اینکه درآمد زیادی که در همراه اول ایجاد می شود در تلفن ثابت سرمایه گذاری شود ولی متاسفانه پس از واگذاری درصد پایینی از همراه اول را در فرابورس به فروش گذاشتند. باید تاکید کرد که این موضوع، یک پروانه است، ولی در این پروانه بالاخره یک جای به اصطلاح سخت برای توسعه همین کابل مسی دارد و یک جایی مثل همراه اول. مشکلی که الان برای مخابرات ایران ایجاد شد این است که همراه اول جدا شد و به صورت مستقل عمل می کند و آن مساله که بایستی این یک پروانه باشد و از درآمدهای آن، بخش تلفن ثابت نیز رشد کند و در آن سرمایه گذاری شود اتفاق نیفتاد و هدفی که پیش بینی شده بود که بیش از 5-6 درصد درآمدهای همراه اول به تلفن ثابت منتقل شود میسر نشد. این مسائلی است که بنده به عنوان مدیر وقت سازمان تنظیم اطلاع دارم و شاید سایر مدیران بی اطلاع باشند. این یکی از مسائلی است که باعث شده امروز تلفن ثابت را توسعه نمی دهند، انحصاری ایجاد شده در داکت ها، کانال ها و .. حالا این باید مقررات گذاری شود. حالا یا مخابرات به دولت برگردد و یا فکر دیگری بکنند که این بحث در حال حاضر هم در مجلس مطرح است و هم در جاهای دیگر و از آن طرف نیز نماینده ها در مقابل مردم قرار می گیرند. بالاخره وضع تلفن ثابت یک جوری بوده و به روز بوده است و الان در خیلی جاها به روز نیست و به تقاضاها جواب مثبت داده نمی شود. این موارد باعث شده تا به دنبال راه حلی باشند که یک جوری این قضیه حل شود. درصورتی که در آن زمان راه حلش به گونه ای دیده شده بود ولی مسیر را درست حرکت نکردند. مطلب دیگر بحث قانون و مقررات است. در برنامه پنج ساله چهارم، یک تکلیفی بود برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که بیاید و Telecommunications Act را بنویسد و در حقیقت قانون ارتباطات را تهیه نماید. آن قانون در 157 بند تهیه شد و بسیاری از مسائل هم دیده شد. یکی از مشکلاتی که در ایران در بحث سازمان تنظیم مقررات و وزارت ارتباطات وجود دارد این است که بخواهد اعمال حاکمیت نماید. یعنی دستش را قانون باز بگذارد. یعنی اگر امروز فلان اپراتور را جریمه کرد، فردا صبح بتواند از حساب های اپراتور برداشت نماید. اگر این اپراتور تمکین به رگولاتوری نکرد، بشود از طریق قانون این مساله را انجام داد. خب این قانون که با بررسی مدل مالزی، ترکیه و چندین کشور دیگر نوشته شد قرار بود به دولت برود و از طریق دولت لایحه اش به مجلس فرستاده شود که متاسفانه این موضوع انجام نشد و بعدا از حقوقی وزارتخانه خواستند متن را تغییر دهد و نهایتا به دولت و به مجلس رفت و دولت بعدی به زور از مسیر مجلس برگرداند، چون واقعا آن نیاز امروز را برطرف نمی کرد. این یک ضعف است و باز هم معتقدم که کشور به یک Telecommunications Act نیاز دارد، مثل همه کشورها که این کار را کرده اند چون که شرایط جدیدی به وجود آمده، بحث های رقابت خیلی پیچیده شده است. الان یکی از مشکلات شرکت زیرساخت با مخابرات ایران این است که آن ها انحصار دارند و من هم نمی توانم سرویس هایشان را محدود کنم چون مردم دچار مشکل می شوند. در حال حاضر بیش از 400 میلیارد از مخابرات طلبکاریم. از اول امسال تقریبا پرداختی از طرف شرکت مخابرات ایران انجام نشده است در حالی که سال های قبل بسیار مرتب پرداخت ها انجام می شد و الان این موضوع باعث شده که شرکت ارتباطات زیرساخت در بحث گردش مالی دچار مشکلات بسیار عظیمی شود. اصلا ما را در اولویت پرداختشان نمی گذارند. ما هم از آن طرف یک سری محدودیت هایی داریم. الان در بخش تلفن ثابت بین الملل دچار مشکل شدیم چراکه ما با بین الملل طرف حساب هستیم؛ یعنی ارتباطاتی که از اینجا برقرار می شود ما را بدهکار می کند. ما الان بیش از 180 میلیون یورو به بین الملل بدهکار هستیم که تا حالا به علت بسته بودن سوییفت باقی مانده است. از آن طرف این درآمدها توسط مخابرات جمع شده و پرداخت نمی کنند. این موضوع در حال حاضر یکی از چالش های ماست. ما الان در اپراتورهای اصلی چند مشتری بیشتر نداریم؛ مخابرات، اپراتورهای تلفن همراه، PAPها و حالا هم FCPها. پس ما به اندازه انگشتان دو دست مشتری اصلی داریم و حالا حساب کنید یکی از این شرکت ها که بخشی از درآمد شماست هم بخواهد هزینه هایش را پرداخت نکند، چه چالش عظیمی در زیرساخت به وجود می آید. ما این موضوع را به رگولاتوری منتقل می کنیم و این درحالی است که آن ها هم می گویند خود ما نیز مشکل داریم. این جا چه چیزی می خواهد؟ این جا قانون می خواهد. من معتقدم که در برنامه پنج ساله ششم حتما باید یک Telecommunications Act نوشته شود و اختیارات کمیسیون تنظیم مقررات، اختیارات سازمان تنظیم مقررات و وزارت ارتباطات مشخص باشد. بالاخره وزارت ارتباطات باید بتواند کل بخش را مدیریت کند. فرض کنید اگر من در زیرساخت 1000 میلیارد تومان سرمایه گذاری می کردم آن وقت باید 4000 میلیارد در بخش های خصوصی سرمایه گذاری کنم. یک جایی باید بتواند این مسائل را خوب مدیریت نماید، رقابت را بتواند به درستی حفاظت نماید و سایر مسائل کلان مدیریتی. همه این مسائل نیازمند قانون است. در حال حاضر قانون فعلی برای سال 81 است که قانون خوبی در زمان خودش بوده ولی در حال حاضر کارایی ندارد. باید قانون ضمانت اجرایی داشته باشد و در آن قانون همه چیز دیده شود. این موضوع در حال حاضر به حالت یک بن بست رسیده است. همین الان این همه مشکل در زیرساخت به وجود آمده است و واقعا ما تصمیم داریم از 15 اسفند ارتباطات بین الملل را در تلفن ثابت قطع کنیم. دلیلی ندارد ما همین طور صورتحساب صادر کنیم. ما باید عوارض بدیم، مالیات بدیم و همه این هزینه ها را بپردازیم و از آن طرف درآمد به سمت مخابرات ایران می رود و خیلی راحت دارند چالش های سیاسی اجتماعی ایجاد می کنند و مخابرات واقعا به ما چیزی پرداخت نمی کند. واقعا ما تصمیم جدی داریم و به شرکت مخابرات ایران هم اخطار دادیم که حتما از 15 اسفند در بحث بین الملل و بخش پهنای باند محدودیت هایی را اجرا می کنیم. دیروز تلفن بنده که الان هم می توانم به شما نشان دهم با عدم پرداخت فیش 10 هزار تومانی قطع شد که البته از طریق 1818 پرداخت کردیم که دوباره دایر شد. وقتی خود شرکت مخابرات خیلی راحت کسی که بدهی دارد را از طریق سیستمی مجبور به پرداخت بدهی می کند پس چرا صورت حساب هایش به زیرساخت را پرداخت نمی کند؟

سوال - در بخش وضعیت پهنای باند ورودی به کشور و نهایتا ارائه سرویس به مشتریان توضیح دهید و بفرمایید در این مدت چه کانال هایی به گیت وی بین الملل افزوده شده است و چرا قیمت تمام شده پهنای باند نسبت به قیمت پهنای باند ورودی به کشور بالاست؟

پاسخ - همان طور که در ابتدای عرایضم خدمتتان گفتم زیرساخت دارای سه لایه است: یک لایه فیزیکی، یک لایه ترنسمیشن یا انتقال و بعد لایه سرویس که لایه IP است و باید در کل کشور توسعه یابد. فرض کنید ما برویم پهنای باند را در یک نقطه متمرکز کنیم، فقط در این نقطه که نمی خواهیم به مردم سرویس دهیم. در بندرعباس می خواهیم سرویس بدهیم. در بوشهر، در چهارمحال بختیاری و سایر مناطق کشور. من اول توضیح بدهم که چه اتفاقی در شبکه داخل افتاده و چه حجمی از کار انجام شده است. بالاخره از عمر دولت تدبیر و امید حدود دو سال و نیم می گذرد و آمار هم کاملا روشن است یعنی چیز پنهانی هم وجود ندارد و همه چیز روشن و شفاف است. مثلا در زمانی که شروع کردیم باید اول لایه فیزیکی فیبر را ایجاد کنیم و بعد برسیم به لایه سرویس. چیزی که در IP داخلی که ما قادر هستیم در شهرهای مختلف به اپراتورها و انها به مردم سرویس ارائه دهند را بگویم. این بخش در شروع دولت چیزی در حدود 624 گیگا بیت ظرفیت داشت و این ظرفیت کل شبکه IP کشور بوده است. الان تقریبا رسیده نزدیک به 4000 یعنی حدودا شش برابر شده است. در عرض دو سال و اندی ظرفیت این شبکه شش برابر شده است. خب این شبکه IP داخلی است برای سرویس. یک بحثی را اصولا همه دارند و آن بحث پهنای باند بین الملل هست که به اصطلاح بحث پهنای باند اینترنت است که البته وقتی این شبکه را ایجاد کردیم هر انچه در داخل بتواند میزبانی و یا محتوا ایجاد شود به اصطلاح قابلیت این را دارد که در این شبکه چهار ترابیتی بتواند جریان پیدا کند. در بحث بین الملل چیزی بالغ بر 72 گیگ پهنای باند داشتیم که به 307 گیگا بیت بر ثانیه رساندیم. مثلا چیزی در حدود چهار و نیم برابر. خب این ها دیگه چیز پنهانی نیست. از آن طرف در بخش هم شاهد توسعه هستیم. شما می دانید قبلا مردم به طور محدود از ADSL استفاده می کردند. یا مثلا جریانات فضای مجازی و استفاده از این فضا برای توسعه تجاری، بانکداری و این ها خیلی محدود بود که در این چند ساله رشد خیلی فزاینده ای پیدا کرده است. ولی علی رغم اینکه این همه رشد داشتیم باز مردم سرویس مطلوب تری را نسبت به قبل دارند. یعنی ما هم پاسخگوی این همه توسعه هستیم و هم کیفیت سرویس بهتری را ارائه کرده ایم. امروز 3G و 4G در موبایل راه افتاده است. بالاخره آن زمان وجود نداشته است. بالاخره دو سال و نیم پیش فقط رایتل آن هم در یک محدوده کوچکی وجود داشت بعد از رایتل الان همراه اول و ایرانسل هم شروع کردن به ارائه سرویس و ADSL توسعه یافته است. حالا من آمار دقیقش را ندارم ولی قبلا 2-3 میلیون ADSL وجود داشت و الان بیش از 10 میلیون ADSL وجود دارد. حرکتی که الان در شبکه بانکی وجود دارد قابل توجه است. در کسری از ثانیه چند میلیارد تومان در کشور از طریق شبکه شتاب در حال جابه جایی است. خب این ها همه از طریق این شبکه هایی که ایجاد شده انجام می شود. همه این ها زیرساختش از طریق ما انجام می پذیرد. یکی دیگر از مواردی که ما توانسته ایم کیفیت ارتباطات را افزایش دهیم به این دلیل بوده است که گیت وی داخل کشور ما پیش از این از یک مسیر بوده است و هر زمان هم که در این مسیر اتفاقی حادث می شد کل کشور دچار یک اختلال خیلی جدی می شد، ولی به لطف خدا توانستیم حدود چهار گیت وی در جنوب کشور راه اندازی کنیم که چابهار، بندرعباس، جاسک و بوشهر هستند و ما از طریق این چهار نقطه پهنای باند را از جنوب و از طریق کابل های دریایی وارد می کنیم. علاوه بر این، در مسیرهای زمینی از شمال در حال حاضر آستارا را داریم و نوردوز را در همین دولت راه اندازی کردیم که الان به عنوان یکی از گیت وی های مهم ما به شمار می رود و همچنین مسیر جلفا را داریم که اهمیتش به اندازه نوردوز و حتی بیشتر است. همچنین در مرز ترکیه، گیت بازرگان است که سرور را در این مدت اضافه کرده ایم. در همه این گیت وی ها به حوزه بین الملل متصل می شویم و هم ترانزیت از شمال به جنوب را انجام می دهیم. از شمال ترانزیت پهنای به عراق را انجام می دهیم. همچنین از افغانستان از طریق هرات وصل هستیم و در چند مسیر هم از زابل با رادیو وصل هستیم. ارتباطات VOICE را انجام می دهیم. اخیرا با وزیر مخابرات افغانستان هم توافق هایی داشتیم تا پهنای باند را از ایران به افغانستان ترانزیت کنیم. در همین حال باید بگویم قبلا وضعیتمان از ترکیه نرمال بود، اما اخیرا در داخل ترکیه یکسری قطعی هایی داریم، اما با توجه به لینک های جایگزین خیلی سریع سوییچ کردیم و پهنای باندمان را از نوردوز اضافه کردیم که اگر در ترکیه اتفاقاتی بیفتد و قطعی هایی به وجود بیاید صدمه ای در ارتباطات داخلی نداشته باشیم. بالاخره این ها کارهایی بوده که انجام شده است. در بحث کیفیت هم کار بزرگی توسط خود آقای وزیر در حال انجام است که جلساتش را خود ایشان برگزار می کنند. در این قضیه مشاوره هم گرفته شده و پروژه در حال انجام مراحل است. ممکن است بحث تنها افزایش پهنای باند نباشد؛ یک سری مسائل بهینه سازی و افزایش کیفیت و پایین آوردن به اصطلاح Delay و Packet loss وجود دارد. در همین حال برای رفع این موانع و آغاز پروژه های جدید باید بخش خصوصی هم وارد شود. این ها کارها و اقداماتی است که ما انجام دادیم، برای اینکه کمتر صدمه وارد شود. از آن طرف هم می دانید ضمن اینکه ما باید پهنای باند را برای یک شبکه گسترده ای بیاوریم و توزیع کنیم ضمنا باید پالایش هم انجام دهیم. خیلی ها بیرون گود نشستند و می گویند سر مرز قیمت اینقدر است، بله سر مرز قیمت یکSTM1 فلان است ولی زمانی که شبکه ای به این گستردگی ایجاد شود. سرمایه گذاری انجام شود. توزیع شود و هزینه های دیگری که بر این شبکه متحمل می شود نهایتا هزینه های تمام شده بالا می رود. این پهنای باندی که ما داریم 307 گیگ است و ضمنا اپراتورهای اصلی خودشان تجهیزات می گذارند و Cache می کنند. Cache Server می گذارند؛ برای اینکه هر دفعه می خواهند گوگل را سرچ کنند نروند به اصطلاح گوگل و این سرور هر 24 ساعت یک بار آپدیت می کند. اینجاCache می کند و گوگل را همین جا سرویس می دهد. این ها کارهایی است که کیفیت پهنای باند را تا دو برابر از نظر حجمی بالا می برد یعنی استفاده خیلی بهتری از این قضیه می شود.

سوال - بفرمایید در بخش ترانزیت پهنای باند چه اقداماتی انجام شده و چه برنامه هایی در دستور کار دارید؟

پاسخ - ترانزیت پهنای باند از مسیر ایران جزو برنامه های اصلی شرکت بوده و در این حوزه سرمایه گذاری کرده ایم. با توجه به موقعیت خدادادی ایران در منطقه، اگر با اتفاقی در ارتباطات عبوری از این بخش مواجه شویم، طبیعتا شرق و غرب دنیا دچار اختلال جدی می شود. صحبت 25 ترا جابجایی اطلاعات در ثانیه از مسیر عبوری ماست. همه اپراتورهای دنیا هم به دنبال این هستند که یک مسیر جایگزین را برای اطلاعات مهمی که دارند قرار دهند، که بتوانند اگر چالشی در آن مسیر پیش بیاید مسیر دیگری را جایگزین کنند. شاید ایران بهترین و امن ترین کشور در منطقه است. قبلا ما با کنسرسیوم EPEG شرکت کردیم که ارتباطات را از عمان تا فرانکفورت برقرار می کند، کنسرسیوم ایجاد هم شد، اما یکی از پیمانکاران ما چون نتوانست به موقع تجهیزات را ارائه دهد، نهایتا در ارائه سرویس عقب افتادیم. البته ما 200 گیگ ایجاد کردیم، ولی ابتدا بحث 540 گیگ تا 3.2 ترا برای ترانزیت بود که الان 200 گیگ آماده بهره برداری است که یک قسمتی از آن را نیز ما می توانیم از طریق اتصال به فرانکفورت در داخل استفاده کنیم. پروژه دیگر تحت عنوان اوج داشتیم، که کار مشترک ما با وزارت نیرو بود و یک شرکتی به عنوان آریاسل قرار شد به عنوان کاتالیزور وارد شود و سرمایه گذاری کند و کار را انجام دهد. در حقیقت ما هستیم و آریاسل و وزارت نیرو که به عنوان پروژه اوج ورود کردیم که الان بین نوردوز و عراق برقرار شد و 10 تا 10 گیگ ایجاد شد که 8 تا 10 گیگ یعنی 80 گیگ راه اندازی شد و در حقیقت ارمنستان تا عراق را در بر می گیرد. در بحث کشور افغانستان نیز ما طی مذاکرات قبول کردیم که تولیدات داخلی ایران را بین نقطه مرزی خودمان و هرات قرار دهیم. با عراق هم این کار را کردیم؛ یعنی تجهیزات داخلی کشور را که تولید داخل هست و توسعه یافته و با کمک ما و مرکز تحقیقات به نتیجه رسیده گذاشتیم. این هم یک فرآیندی است که ما بتوانیم در بحث اقتصاد مقاومتی این تجهیزات را که در داخل است را کمک کرده و حمایت کنیم که بتواند حتی صادرات هم داشته باشد. همین کار را داریم با کشور افغانستان انجام می دهیم یعنی تجهیزات داخلی کشور خودمان را بگذاریم و توسعه ترانزیت را از آن مسیر با افغانستان داشته باشیم. افغانستان مدعی است که از آن طرف کشور چین می خواهد به آن ها وصل شود که آن ها برنامه های آینده به شمار می روند چون همین اتفاق در پاکستان هم در حال وقوع است ولی چه زمانی اتفاق بیافتد و چگونه محقق شود و چاینا تلکام چگونه وارد اجرا شود فعلا مشخص نیست.

سوال - باز هم به سوال قیمت تمام شده پهنای باند برمی گردم. برخی کاربران نهایی از قیمت اینترنت ابراز نارضایتی می کنند و طبیعتا پهنای باند اپراتورها هم توسط زیرساخت تامین می شود، بفرمایید آیا برنامه ای برای کاهش قیمت تمام شده اینترنت دارید؟

پاسخ - سازمان تنظیم مقررات مطالعاتی در مورد قیمت تمام شده اینترنت در کشورهای مختلف انجام داده است. اول خواهش می کنم این اطلاعات را از سازمان تنظیم دریافت کنید. ببینید همش ما فکر می کنیم هزینه پهنای باند ما گران است در صورتی که شما همین حجمی که الان اپراتورهای سیار در قالب بسته ارائه می کنند را بررسی کنید بسیار هم نسبت به کشورهای منطقه ارزان تر است. من یادم هست در ترکیه به ازای هر گیگ 15 لیر پرداخت می کردم. در صورتی که در ایران خیلی ارزان تر است. حداقل شماها بیایید یک بررسی واقعا منصفانه ای انجام دهید تا قضیه مشخص شود. البته هزینه های دسترسی یک مقداری بالا هست، اما آن چیزی که در زیرساخت اتفاق می افتد به جهت این که ما دولت هستیم و اصلا به دنبال سود نیستیم. دولت دنبال این است که امکانات را فراهم نماید و بیاید در بخش هایی قدم بردارد که بخش خصوصی به جهت هزینه های بالا علاقه مند نیست در این بخش سرمایه گذاری کند. تا حالا هم به جهت اینکه پهنای باند در بین الملل در حال کاهش است در این چند سال گذشته پهنای باند در این بخش خیلی هم پایین آمده است. ما با همه این مسائل و اینکه هزینه ها در حال افزایش است قیمت پهنای باند را کاهش داده ایم. در همین یکی دو سال اخیر قیمت پهنای باند را یک بار 35 درصد و یک بار 25 درصد کاهش دادیم. به هر صورت هر چه قیمت پهنای باندمان کاهش پیدا کند ما هم به همان نسبت کاهش می دهیم.

سوال - نقش شرکت ارتباطات زیرساخت در توسعه زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات با توجه به برنامه ششم توسعه چگونه است؟

پاسخ - تمام این زیرساختی که ما در حال انجام آن هستیم برای استفاده شبکه ملی اطلاعات است. شبکه ملی اطلاعات یعنی گردش اطلاعات در داخل کشور؛ یعنی در داخل کشور اطلاعات تولید شود، محتوا تولید شود و در داخل کشور هم گردش کند. حالا در خیلی از کشورها که به اصطلاح می گوییم موفق هستند مثل کره جنوبی 80 درصد ترافیکشان داخلی است؛ یعنی مصرف، تولید اطلاعات و گردش اطلاعاتشان در داخل کشورشان است. در شرایط فعلی با توجه به رفع تحریم ها نهایتا شرایط بسیار مناسب است و مذاکرات برای اینکه CDN های بزرگ به داخل کشور بیایند شروع شده است. بالاخره ما فضاها و امکاناتش را فراهم می کنیم که آن ها نیز علاقه مند شوند به داخل کشور ورود کنند. خود این قضیه ضمن این که هزینه ها را کاهش می دهد کیفیت را ارتقا می دهد؛ چرا که بالاخره شما برای اتصال به یک CDN در آلمان یا هلند با تاخیر مواجه اید، حالا وقتی آن CDN بزرگ در داخل کشور حضور داشته باشد در نتیجه کیفیت بسیار بالا می رود. به هر صورت شبکه ملی اطلاعات چیزی جز این نیست که ما بتوانیم یک شبکه ای را ایجاد کنیم و بتوانیم تولید محتوا، اطلاعات و میزبانی را در داخل کشور انجام دهیم و برنامه ای هم که به ما ابلاغ شده است برای این قضیه است. در بحثIP داخلی و بین الملل هم همین است، به خاطر اینکه به دنبال این هستیم تا شبکه داخلی خود را توسعه دهیم و الان هم چیزی حدود 40 درصد محتواها در داخل کشور تولید و گردش می شود که قبلا حدود 10 درصد بود. یا مثلا IXP هایی را که درست می کنیم بالاخره یک سری برنامه های وسیع در این خصوص در شبکه ملی اطلاعات وجود دارد که یک سری المان هایش در زیرساخت است که ما انجام می دهیم.

سوال - اقدامات شما در حوزه بین الملل و تعاملات خارجی در فضای رفع تحریم ها چه بوده است؟

پاسخ - قبلا به خاطر پیچیدگی هایی که خود تجهیزات مخابراتی دارد بعضا این تجهیزات با مشکلات تهیه می شد و یا از مسیرهای مختلف مجبور بودند که این تجهیزات را به کشور حمل کنند. این شرایط جدید می تواند شرایط خیلی خوبی را به وجود بیاورد و موضوع دیگر رقابت است چراکه قبلا ما مجبور بودیم از یک کشور خاص به جهتی که آن کشور همکاری داشت تامین تجهیزات کنیم، ولی الان شرکت ها رقابت می کنند و خود این رقابت هزینه ها را پایین می اورد. این قضایاست که می تواند هزینه ها را کاهش دهد و می تواند در بحث های افزایش کیفیت وضع ما را تغییر دهد. البته ناگفته نماند در این زمان ما نگاه به داخل هم داریم. ما الان یک شبکه ای را تعریف کرده ایم با عنوان شبکه توانا که از مرحله تحقیق قرارداد بستیم و برای دو شرکت مجوز ترک مناقصه گرفته ایم و از مرحله تحقیق تا مرحله تولید ازمایشگاهی و تولید تجاری قرارداد بستیم و یک شبکه بزرگی را در شرق کشور تعریف کرده ایم و الان DWDM هایش در مرحله تست است. بحث 10 گیگ SBH نیز توسط شرکت دیگر در حال انجام است. اگر این پروژه انجام شود ما خود به خود، جزو کشورهایی می شویم که می توانیم در ظرفیت های متوسط و پایین تولید کننده باشیم. البته شبکه زیرساخت جزو ظرفیت های بزرگ است و ما 100 گیگ را در برنامه های توسعه مان قرار دادیم. ترانسپوندرهای ما 100 گیگ است که قبلا 10 گیگ بود. الان در دنیا به سمت 400 گیگ می روند؛ یعنی خیلی ظرفیت های بزرگ، چون کر اصلی شبکه هستیم. ولی در لایه های دسترسی و لایه های شهری خیلی راحت می تواند این تولید داخلی مورد استفاده قرار گیرد و یک کار بزرگی است. در همین زمان خیلی شرکت های خارجی برای روابط تجاری ابراز تمایل کرده اند که البته می دانند ما تجهیزاتمان را از طریق مناقصه تهیه می کنیم ولی این شرایط یک فرصت است که برای آینده بتوانند در داخل سرمایه گذاری کنند که هم می تواند ایجاد اشتغال کند و هم می تواند سریع تر ما را به اهدافی که داریم به خصوص در شبکه ملی اطلاعات برساند.

سوال - به عنوان بخش پایانی گفت وگو اجازه دهید چند سوال غیرتخصصی داشته باشم. عکسی روی میز شماست که شما را با کلاه حصیری در مزرعه نشان می دهد، آیا به کشاورزی هم علاقه دارید؟

پاسخ - من در روستا بزرگ شده ام. درو کرده ایم وکاشته ایم. البته زندگی های بسیار سختی بود. البته همه جا به خصوص روستای ما بخش کویری است بین تربت و نیشابور. خب یک علاقه ای هم داریم. البته الان هم در تعطیلات به آن فضا می رویم.

سوال - آیا رابطه ای با فرد یا گروه خاصی باعث شده است که شما سال ها در راس هرم مدیریتی بمانید؟

پاسخ - من با هیچ کس هیچ رابطه ای ندارم و البته همه را هم دوست دارم. هیچ پشتیبان شخصی ای وجود ندارد. ما دنبال خدمت هستیم. من همیشه خیلی وقت ها به همکاران می گویم بالاخره دوره ها می آید و می گذرد و چیزی که باقی می ماند این است که می گویند این کار در یک زمانی انجام شده است. این است که باقی می ماند و بعد مسائل اجرایی را باید از مسائل سیاسی جداکرد.

سوال - آیا فردی از اقوام نزدیک شما در بخش مخابرات کشور صاحب منصب مدیریتی است؟

پاسخ - شما اصلا در تمام کشور موردی پیدا نمی کنید که یکی از اقوام نزدیک و یا دور بنده در مخابرات کشور کار کند. هر کسی خواست بیاید و برود و تحقیق کند.

سوال - سوال اخر اینکه بهترین و تلخ ترین خاطره شما در این سال ها چه بوده است؟

پاسخ - خیلی سوال سختی کردید. خاطره خوبمان بیشتر برمی گردد به دوره جنگ و البته کردستان و آذربایجان. همه جا خیلی خاطرات خوب دارم، اما شاید یکی از تلخ ترین خاطره ها شبی بود که حضرت امام (ره) در بیمارستان بودند و من آن زمان معاون نگهداری راه دور و بین الملل بودم و بحث ارتباطات بین الملل نقش خاصی داشت. در آن شب ما در میدان امام با تمام بچه ها آماده باش بودیم و تا صبح خیلی به ما سخت گذشت و حضرت امام به رحمت خدا رفت.

انتهای پیام

گفت و گو از مونا ارشادی فر