نسیم توکل، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی تهران در یادداشت ماه شماره 119 ماهنامه نسل چهارم، آورده است:
اگر تا همین چند سال پیش کسی می‌گفت صنعت فضایی با زندگی روزمره ما گره خورده، احتمالا تصویری از فضانوردان و ایستگاه فضایی در ذهنمان می‌آمد و نه نان داغ، تاکسی اینترنتی یا خرید آنلاین! اما امروز، واقعیت این است که بخش بزرگی از خدماتی که بی‌وقفه استفاده می‌کنیم، محصول مستقیم یا غیرمستقیم فناوری‌های فضایی است؛ از پیش‌بینی دقیق آب‌وهوا و مدیریت بحران تا اینترنت پرسرعت ماهواره‌ای و حتی ردیابی محموله‌های خرید اینترنتی.صنعت فضایی دیگر یک ابزار صرفا علمی یا نظامی نیست، بلکه یک زیرساخت اقتصادی و تجاری است که اگر کشوری از آن عقب بماند، عملا بخشی از رشد و امنیت آینده خود را واگذار کرده است.
دنیا کجاست؟
بازار جهانی خدمات و محصولات فضایی در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵ از مرز یک تریلیون دلار عبور کند. این بازار، دیگر در انحصار چند کشور بزرگ نیست.
شرکت‌هایی مانند SpaceX، OneWeb و Planet Labs در آمریکا و اروپا، و حتی استارتاپ‌های نوپای آسیایی، با سرمایه‌گذاری خصوصی، ماهواره‌های کوچک را به مدار می‌فرستند و خدماتی مانند اینترنت ماهواره‌ای، داده‌های سنجش از دور، و ارتباطات اضطراری ارائه می‌دهند. امروز، بیش از ۷۵ کشور در دنیا برنامه فضایی فعال دارند؛ از اتیوپی که اولین ماهواره‌اش را در سال ۲۰۱۹ پرتاب کرد، تا امارات که مأموریت مریخ‌نوردی انجام داده است.
ما کجاییم؟
ایران تجربه ارزشمندی در طراحی و پرتاب ماهواره‌های بومی دارد و چند دهه است که در این حوزه فعالیت می‌کند، اما سهم ما در بازار جهانی خدمات فضایی تقریبا ناچیز است. بخش عمده فعالیت‌ها هنوز دولتی و تحقیقاتی است و بخش خصوصی سهم اندکی دارد، در حالی که کشورهای منطقه با خرید یا اجاره ماهواره‌های مخابراتی و توسعه خدمات باند پهن، سهم خود را از اقتصاد دیجیتال جهانی افزایش می‌دهند، ما هنوز در حال رفع نیازهای ابتدایی هستیم و کمتر به نگاه تجاری و صادرات خدمات فضایی توجه شده است.
چرا باید توسعه بدهیم؟
۱. امنیت ملی و مدیریت بحران: تصاویر ماهواره‌ای می‌توانند در مدیریت سیل، زلزله و خشکسالی حیاتی باشند.
2. اقتصاد دیجیتال: بدون ارتباطات پایدار، اینترنت پرسرعت و زیرساخت داده، کسب‌وکارهای نوین رشد نمی‌کنند.
3. اشتغال دانش‌بنیان: صنایع فضایی، محرک تولید فناوری‌های پیشرفته در بخش‌های دیگر مانند مخابرات، مواد پیشرفته و هوش مصنوعی هستند.
4. رقابت منطقه‌ای: کشورهای همسایه، با سرمایه‌گذاری در ماهواره‌های مخابراتی و سنجش از دور، سهم بازار منطقه را می‌گیرند.
کجا باید برسیم؟
هدف‌گذاری واقع‌بینانه این است که ایران در ۱۰ سال آینده به بازیگر فعال منطقه در بازار خدمات فضایی تبدیل شود.
این مسیر شامل چند گام کلیدی است:
• ایجاد شبکه ماهواره‌های مخابراتی بومی یا مشترک برای اینترنت پرسرعت و ارتباطات اضطراری.
• توسعه خدمات تجاری سنجش از دور برای کشاورزی هوشمند، پایش محیط زیست و مدیریت شهری.
• خصوصی‌سازی بخشی از صنعت فضایی و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی.
• پیوستن به کنسرسیوم‌های بین‌المللی فضایی برای دسترسی به بازار و فناوری روز.
سفره فردای ما، فضایی‌تر از امروز
وقتی از «صنعت فضایی سر سفره مردم» حرف می‌زنیم، یعنی اینترنتی که برای سفارش یک وعده غذا استفاده می‌کنیم، داده‌هایی که کشاورز برای آبیاری دقیق دریافت می‌کند، یا مسیریابی تاکسی که در کمتر از یک ثانیه مسیر جدید را محاسبه می‌کند، همه و همه به فناوری‌های فضایی وابسته‌اند.
اگر امروز برای توسعه این صنعت اقدام نکنیم، فردا مجبور خواهیم شد این خدمات را با هزینه بالا از دیگران بخریم، اما اگر همین امروز سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کنیم، نه‌تنها نیاز داخلی را تامین می‌کنیم، بلکه می‌توانیم بخشی از بازار چند صد میلیارد دلاری فضایی جهان را به دست آوریم. فضا دیگر دور نیست؛ درست روی سفره ماست.
انتهای پیام
این وب سایت در دیتاسنتر آسیاتک میزبانی می شود