دکتر مهدی ادیبان، مدیر دفتر ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل پژوهشگاه فضایی ایران در سرمقاله شماره 119 ماهنامه نسل چهارم آورده است:
انقلاب چهارم صنعتی که با فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی در دهه های اخیر آغاز و امواج نخست خود را پشت سر گذاشته، از دهه ۲۰۳۰ و پس از آن با جهش های بزرگ تری در فناوری فضایی ادامه پیدا خواهد کرد.
توسعه اکتشافات فضایی، ساخت تجهیزات ارزان تر، پیشرفته تر و همگانی تر همچون میکرو ماهواره ها، چاپ سه بعدی و نانو فناوری، ارتباطات فراگیر پهن باند، منافع جدید و جذاب تری را به کشورهای صاحب این فناوری در فضا نوید می دهد.
شرکت‌های بزرگ تجاری دنیا در 10 سال اخیر سرمایه گذاری های هنگفتی را با عناوین جذابی چون گردشگری فضایی و کاوش های کیهانی شروع کرده اند و اکنون اقتصاد فضا و تجاری سازی برنامه های فضایی به مفهومی پیشگام در اقتصاد جهانی و نشست های سالانه اقتصادی تبدیل شده است.
فناوری فضا البته پیش از این نیز الهام بخش فناوری‌های دیگر از جمله فناوری های اطلاعاتی و ذخیره سازها بوده و دامنه تاثیر آن از پژوهش‌های مبارزه با سرطان از طریق بی وزنی و رادیوتراپی تا پایش آب و هوا و مدیریت پایدار منابع طبیعی و ارتباطات دور را در بر گرفته است.
بشر، اعتماد لازم را به فناوری فضایی پیدا کرده و از داستان های علمی تخیلی جنگ ستارگان به برنامه های بلند پروازانه با اهداف مشخص رو آورده است، لذا بعید نیست در سال‌های پیش رو کیهان تا اندازه تلفن همراه به خانه و خانواده ها نزدیک شود.
بیش از ۷۰ کشور دنیا برنامه های ساخت یا هدایت و بهره برداری از ماهواره ها را در دست اجرا دارند و بیش از ۱۲ هزار ماهواره تجاری در سال‌های آتی با اهداف اینترنت پهن باند، سنجش از دور و سایر خدمات، ساخته و در مدار قرار خواهند گرفت.
ازدحام ماهواره ها در بخش‌هایی از مدار زمین تنها گوشه ای از چالش‌های مدیریت فضا خواهد بود.
علاوه بر این، چالش‌های دیگری در ساماندهی حکمرانی داخلی کشورها و تعارضات بین المللی به تدریج خود را نشان خواهد داد.
در آستانه ورود به دنيايي جدید هستیم که صنعت فضایی در اولویت قرار خواهد گرفت، مهمترین مساله پیش رو نحوه مواجهه دولت ها با این پدیده و مدیریت بهینه تنش ها و چالش‌های داخلی و بین المللی است.
کشور ما در زمره پیشگامان فناوری های فضایی، با درک درست از صنعت و قلمرو فضایی، دستاوردهای ارزشمندی کسب کرده است. حفظ این موقعیت و کسب جایگاه پیشرو در منطقه غرب آسیا مستلزم ساماندهی در داخل و ابتکار عمل در گستره منطقه ای است.
لازمه این امر، تنظیم نگرش ها، هنجارها، ساختارها، راهبردها، برنامه ریزی و طراحی مقررات و مسئولیت هایی منطبق بر فناوری است. این تغییرات در سطح دولت ها از الزامات ورود به عصر فضایی است.
جای خوشحالی است که برنامه هفتم توسعه با تکلیف ساخت ۳۰ ماهواره و ۲۵ سامانه کاربردی، رشد سالانه هشت درصدی برای صنعت فضایی را هدفگذاری کرده است.
علاوه بر اینها موارد متعددی از تکالیف هوشمندسازی در مواردی چون مدیریت منابع آب در گرو زیرساخت‌های ماهواره ای است.
هوش مصنوعی، اینترنت پرسرعت، خودروهای نسل جدید خودران، مدیریت منابع طبیعی، اقتصاد معادن و دریاها همگی وابسته به فناوری های فضایی هستند.
آنچه فناوری فضایی را به مزیت ملی تبدیل خواهد کرد نه صرفا فناوری، بلکه منظومه ای از تصمیمات و اراده های سیاسی ، همکاری ها و نگرش ها است.
کشورهای زیادی در سراسر جهان، قوانین، هنجارها و سازمان و نهادهایی را برای فناوری های فضایی در دست تدوین و پیاده سازی دارند. در کوتاه زمانی رقابت‌های سرسختانه میان کشورها در خواهد گرفت و آنچه قدرت برتر را تعیین می کند اقداماتی است که همین امروز توسط دولت‌ها و شهروندان انجام شود.
مهمترین مقدمات لازم برای استقبال از عصر فضایی عبارتند از:
- پیش بینی نظام های حقوقی،
- ابتکارعمل بین المللی با تکیه بر دیپلماسی فضایی،
- پیش بینی اثرات جانبی، طراحی راهبردهای منعطف و چابک به همراه نهادها و ساختارهای دولتی و خصوصی به منظور عملیاتی سازی راهبردها،
- مشارکت و همکاری دولت و بخش خصوصی به منظور گسترش صنایع فضایی و کسب و کارهای مرتبط،
- آماده سازی و تجهیز شهرک‌های تخصصی، نظام تامین مالی و آزمایشگاه‌های پیشرفته توسط دستگاه‌های مسئول.
نکته آخر اینکه فناوری ها به هویت، جهان بینی و آینده بالقوه ما متصل هستند و همچنانکه از آنها تاثیر می پذیرند، تاثیر هم می گذارند. فناوری ها همواره توسط انسان ها اداره می شوند، بنابراین هیچ پیش فرضی بدون مدیریت و طراحی انسان ساخته نمی شود.
ارزش‌های حاکم بر فناوری ها از دیدگاه‌های انسان ها سرچشمه می گیرد و می توان اثرات جانبی و مخاطرات آن را محاسبه و کاهش داد، مشروط به اینکه برای مدیریت آن منفعل و بی اراده نباشیم.
انتهای پیام
این وب سایت در دیتاسنتر آسیاتک میزبانی می شود