امروزه نقش و اهمیت «کلان داده ها»، به عنوان منبعی ارزشمند، سرمایه ای ملی و عامل کلیدی برای ایجاد و رشد کسب وکارهای نوین در جهان، بر کسی پوشیده نیست.
"مونا ارشادی فر" در یادداشت سردبیر سی امین شماره از ماهنامه نسل چهارم نوشت: اتحادیه جهانی مخابرات، شعار روز جهانی ارتباطات در سال 2017  را «داده های بزرگ برای تأثیری بزرگ» اعلام و دلایل انتخاب این شعار را این‌گونه عنوان کرد: «با داده‌های بزرگ می توان فرصت‌های تبدیل مقادیر بی سابقه داده را به اطلاعات مورد نیاز برای حرکت به سوی پیشرفت و توسعه را آزمود و آن ها را عملی کرد».دبیرکل اتحادیه جهانی مخابرات تاکید دارد که با شناخت بهتر این شعار، فرصتی فراهم می شود که در صورت رشد تصاعدی حجم داده ها و ارتباطات، نگاهی دقیق تر به اهمیت حاکمیت و مقررات و پیامدهای این امر برای حریم خصوصی و امنیت، داشته باشیم.
اما داده های بزرگ چیست و چرا تا این میزان اهمیت دارد؟
داده‌های بزرگ یا کلان داده‌ها به مجموعه‌ای از داده‌ها اطلاق می‌شود که اندازه آنها فراتر از حدی است که با نرم افزارهای معمول بتوان آنها را در یک زمان معقول اخذ، دقیق سازی، مدیریت و پردازش کرد. این داده‌ها مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و تاکتیک‌هایی است که نیازمند شکل جدیدی از یکپارچگی است تا بتواند ارزش های بزرگی را که در مجموعه‌های بزرگ، وسیع، پیچیده و متنوع داده پنهان شده اند، آشکار سازد.
در همین راستا، داده‌های بزرگ تقاضا برای متخصصان در این حوزه را به شدت بالا برده است و شرکت های بزرگ حوزه IT سالانه میلیاردها دلار برای توسعه نرم‌افزارهای مدیریت و تحلیل داده سرمایه گذاری می‌کنند.
داده های بزرگ نحوه کار سازمان ها و افراد را تحت تاثیر قرار داده و فرهنگی را در سازمان ها ایجاد می‌کنند که از طریق آن کسب و کارها و مدیران حوزه فناوری اطلاعات را به سمت استفاده از تمامی ارزش های پنهان در داده ها سوق می دهند. ادراک این ارزش ها به همه کارکنان سازمان ها این امکان را می دهد که با بینش وسیع تری تصمیم گیری کنند، نزدیکی بیشتری با مشتریان داشته باشند، فعالیت‌های خود را بهینه کنند، با تهدیدات مقابله کنند و در نهایت سرمایه های خود را بر روی منبع جدیدی از سود سرشار پنهان در داده ها متمرکز سازند.
منافع استفاده از کلان داده ها در بخش های مختلف
در بخش دولتی استفاده از داده‌های بزرگ سبب کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری و ظهور و بروز نوآوری های جدید می شود. لیکن در بخش دولتی استفاده از چهارچوب‌های مبنی بر داده های بزرگ نیازمند همکاری بخش های مختلف است.
در بخش خصوصی نیز می توان نمونه های استفاده از کاربردهای داده های بزرگ را در حوزه هایی همچون فروش، ارتباط با مشتری، خدمات مالی و ... مشاهده کرد.
«کلان داده ها» موتور محرک اشتغالزایی و حرکت کشور در مسیر پیشرفت
می‌توان گفت امروزه نقش و اهمیت «کلان داده ها»، به عنوان منبعی ارزشمند، سرمایه ای ملی و عامل کلیدی برای ایجاد و رشد کسب وکارهای نوین در جهان، بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا، توسعه فناوری «کلان داده ها»، با تأثیرگذاری بر شئون مختلف اجتماعی و اقتصادی، می تواند بستری جهت ارتقای نوآوری و موتور محرک اشتغالزایی و حرکت کشور در مسیر پیشرفت و توسعه باشد.
اقدام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای «تدوین نقشه راه کلان داده‌ها»
در راستای اجرای پروژه های تدوین نقشه راه کلان داده ها به کارفرمایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و رگولاتوری کلان داده ها به کارفرمایی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مستند «گزارش تحلیلی نخستین پیمایش کلان داده ها در ایران» توسط پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تدوین و ارائه شد.
طرح کلان داده‌ها که منتج از پروژه «تدوین نقشه راه کلان داده‌ها» خواهد بود، با هدف آماده سازی‌‌‌ بستری مناسب جهت ایجاد و توسعه زیست بوم کلان داده‌ها در کشور و بهره گیری‌‌‌ از ارزش های‌‌‌ پنهان در کلان داده‌های‌‌‌ کشور اجرائی خواهد شد. این طرح در برگیرنده محورهائی است که هر یک از پروژه های مختلف تشکیل یافته و با اجرای آنها می توان با ارتقاء سطح دانش و فناوری بومی در حوزه کلان داده‌ها، ایجاد زیر ساخت های سخت افزاری و بسترهای نرم افزاری لازم برای ارائه خدمات کلان داده ها، ارائه خدمات کلان داده ها و حمایت از شرکتهای دانش بنیان فعال در حوزه کلان داده ها به ایجاد زیست بوم کلان داده ها در کشور کمک کرد. به عبارت دیگر، این پروژه با هدف شناسایی ابعاد فناوری کلان داده ها و تدوین نقشه راه و اقدامات اجرایی لازم در مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اجرا شده است تا بتوان در نتیجه آن، بستری مناسب جهت ایجاد و توسعه اکوسیستم فناوری کلان داده ها در کشور و همچنین زمینه بهره گیری از ارزش های پنهان در کلان داده های کشور فراهم نمود.
دستاوردهای اصلی پروژه پیمایش کلان داده ها
دستاوردهای اصلی این پروژه عبارتند از:
•نقشه راه کلان داده ها شامل حوزه های فناوری، سرویس و کسب و کار،
•سند برنامه عملیاتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و طرح جامع کلان داده ها شامل نیازهای تجهیزاتی برای ایجاد آزمایشگاه و پایلوت،
•شناسنامه‌های برنامه‌های عملیاتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و طرح جامع کلان داده ها و RFP  پروژه های منتخب وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات،
دستاوردهای فرعی حاصل از این پروژه عبارتند از:
•گونه شناسی (Taxonomy) کلان داده ها از منظرهای فناوری، کسب و کار، امنیت، سرویسها، کاربردها، استانداردها و قوانین و مقررات،
•معماری مرجع و زنجیره ارزش کلان داده ها،
•وضعیت موجود کلان داده ها در جهان از منظرهای فناورانه، کسب و کار، امنیت، سرویسها، کاربردها، استانداردها و قوانین و مقررات،
•تحلیل محیط کلان داده ها در کشور شامل ابعاد فنی، سیاسی، اجتماعی، قانونی، زیست محیطی و اقتصادی،
•تحلیل زیست بوم کسب و کار کلان داده ها شامل بازار، ذینفعان، مشتریان، فراهم کنندگان داده ها، ارائه دهندگان خدمات و تأمین کنندگان محصولات،
نتیجه گیری
در نهایت می توان گفت؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با درک شرایط روز حوزه ICT در دنیا در بخش «داده های بزرگ» وارد شده و با ارائه «گزارش تحلیلی نخستین پیمایش کلان داده ها در ایران» نسبت به حضور در مسیر «تدوین نقشه راه کلان داده‌ها» اقدام کرده است، اما از آنجا که بازار حوزه کلان داده ها نیازمند حمایت های قانونی و انجام تکالیف سایر دستگاههای وزارتخانه ها و نهاد مربوط برای فعال سازی است، لذا در ادامه مسیر و به منظور رفع چالش‌های حقوقی و قانونی در این حوزه، حمایت سایر دستگاه های اجرایی و قانونگذاری در کشور ضروری است تا در نهایت بتوانیم کشور را از دستاوردهای حضور بموقع در این بخش منتفع کنیم.
انتهای پیام