دکتر احسان طوفانی نژاد، كه داراي دكتري تكنولوژي آموزشي است و به عنوان مدیر آموزش مجازی در بنیاد سعدی و معاون آموزشي در مجتمع آموزشي روزبه فعاليت مي‌كند، پیرامون ارائه آموزش تلفیقی بر بستر شادبوم، با خبرنگار ماهنامه نسل چهارم به گفت‌وگو نشسته است که مشروح آن به شرح ذیل است:
پیرامون نقش فناوری در آموزش تلفیقی توضیح بفرمایید.
از دو منظر، تلفیق را مورد بررسی قرار می‌دهیم، یکی تلفیق روش‌های مختلف تدریس که معلم در کلاس به کار می گیرد و یک نوع آموزش تلفیقی به شمار می‌رود، همچون بازیکن فوتبال که با تکنیک‌های مختلفی که آموزش دیده، در زمین فوتبال آنها را ترکیب کرده و در بازی به بهترین نتیجه می‌رسد. نگاه دوم بحث ورود فناوری در محیط های یادگیری چهره به چهره است. قبلا آموزش تلفیقی، صرفا اجراي یادگیری الکترونیکی در برخی جلسات و آموزش حضوری سنتی در جلسات دیگر بود. هم اکنون جدیدترین تعریف از آموزش تلفیقی این است که فناوری را به عنوان یکی از عناصر فرایند تدریس و یادگیری تلقی می‌کند؛ چه در داخل کلاس‌های حضوری و چه در خارج این کلاس‌ها، در آموزش تلفیقی، فناوری نقش مهمی دارد.
بخش فناوری در آموزش، چهار نقش اصلـی دارد و با محیط هـــای آمــوزش، تلفیــق می شود. یکی از این موارد دسترسی است؛ فناوری، دسترسی را تسهیل کرده است و در حال حاضر دسترسی ما به تمام منابعی که در کل دنیا وجود دارد سریع تر و راحــت تر شده است. مورد دوم تعامل است؛ پیش‌تر تعامل آموزشی معلم با دانش آموز و یا دانش آموز با دانش آموز صرفا در مکان و زمان تشکیل کلاس محدود بود، اما الان فناوری توانسته ارکان آموزشی را فراتر از محیط کلاس و مدرسه ببرد و باعث بسط آموزشی شده است. کاربرد بعدی غنی سازی است؛ فناوری توانسته روش‌های متفاوتی را از تدریس و یادگیری به جامعه آموزشی ارائه دهد. در تعریف غنی سازی آمده که یک محتوا و هدف را به روش‌های مختلف ارائه دهیم و در این بخش فناوری نقش به سزایی داشته است، همچون چندرسانه ای‌های آموزشی و بسترهای ارتباطی. مهمترین کاربرد فناوری شخصی سازی است؛ با حضور فناوری امکان کنترل فرایند یادگیری کم کم از معلم به یادگیرنــده داده می شود و یادگیرنده می‌تواند با سرعت یادگیری و ویژگی های یادگیری خود، این فرایند را طی کند و به سمت ایده آل ما که محیط یادگیری شخصی برای یادگیرنده است، دست می‌یابد که در دنيا با نام (PLE (Personalized Learning Environmentsمعروف هستند.
در حوزه آموزش تلفیقی در دنیا چه اتفاقاتی رخ داده و این حوزه در ایران چگونه است؟
هم اکنون در دنیا آموزش تلفيقي، از مرحله حل بحران عبور کرده است و فناوری به خصوص در دوران پاندمی کرونا کمک شایانی کرده است، و به سمت یادگیری موثر با فناوری پیش می روند. یکی از بهترین روش‌های تلفیق فناوری در فرایندهای آموزشی، یادگیری مادام العمر است؛ یعنی در هر زمانی، هر مکانی، هر سنی، هر نیازی و با هر ویژگی فردی، بتوان بهترین روش ارائه و بهترین استاد با طراحی موثر را در کوتاه ترین زمان ارائه داد و یادگیری را در همان زمانی که لازم است فرا گرفت.
رویکردهایی که دنیا به دنبال آن است، رویکرد غنی ساز است نه جایگزین. فناوری به دنبال جایگزینی محیط های آموزش رسمی نیست و یکی از کاربردهای آن کلاس معکوس است؛ يكي ديگر از جدیدترین رویکردی که به فناوری دیده می شود، رویکردهای هایبرید به سمت یادگیری عمیق است. در ایران تا قبل از کرونا بحث آموزش تلفیقی در آموزش عالی مطرح بود، ولی صرفا بحث‌های آموزش مجازی با نگاه قدیمی بود که مشتمل بر چند جلسه حضوری و چند جلسه مجازی بود، البته برخی مراکز دیجیتال دانشگاه‌ها، رویکردهای جدید تلفیقی را در سطح تحقيق و توسعه کار می‌کردند تا به دوران کرونا رسیدیم. طبق آمارهای بین المللی، ضریب نفوذ اینترنت در ایران حدود 80 درصد است و به نسبت کشورهای همسایه و خاورمیانه و حتی آسیا، ایران رتبه مناسبی دارد و باعث می‌شود امکان اجراي رویکردهای فناورانه در ایران بالاتر رود.
علاوه بر اين در کشور ما هم سامانه شاد که با حمايت وزارت آموزش و پرورش ایجاد شد، جزو یکی از فعالیت‌هایی است که در دنیا کم نظیر است و نهاد سیاست‌گذار توانست بستر تعاملی با مخاطب چندين میلیونی راه اندازی كند. هم اكنون نيز كه كلاس‌هاي مدرسه به صورت كاملا حضوري تشكيل مي شود، سامانه شاد استفاده روزانه دارد كه نشان دهنده تلفيق شدن اين سامانه در فضاي آموزش رسمي است. اخيرا هم سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي وزرات آموزش و پرورش سند آموزش تركيبي را منتشر كرد تا تاكيدي بر استفاده از اين رويكر در فضاي آموزش رسمي باشد.
تاکیدی که آموزش عالی پیرامون استمرار آموزش تلفیقی در سال آینده داشته را توضیح بفرمایید؟
هم اکنون در آموزش عالی یکی از اتفاقات بسیار مهم، نگاه سیاست‌گذاران آموزش عالی است، چه در سطح وزارتخانه و چه در سطح روسای دانشگاه که به رویکردهای فناورانه و آموزش الکترونیکی و تلفیقی مثبت شده است و این منجر شده تا هم اکنون دستورالعمل‌هایی مرتبط با اجرای آموزش تلفیقی طراحی شود و دانشگاه‌ها استفاده از سامانه‌هایی که در دوران کرونا راه اندازی کردند را ادامه دهند، اما متاسفانه به دلیل عدم وحدت رویه در تمام دانشگاه‌ها و نقش جدی استاد در اجرای فرایندهای آموزشی در کلاس‌ها، هنوز به رویه مفید همگانی در اجرای آموزش تلفیقی در آموزش عالی نرسیدیم. در وزارت بهداشت نیز کارگروهی تحت عنوان توسعه آموزش و فناوری‌های نوین ارتقای یادگیری، راه اندازی شده و در حال تدوین روش‌هایی برای استفاده موثر از فناوری هستند.
پیرامون معرفی سرویس ها و خدمات شاد بوم توضیحات تکمیلی بفرمایید.
دو دليل برای راه اندازی شادبوم توسط گروه شاد و وزارت آموزش و پرورش مطرح بوده است؛ یک دليل این است که آموزش و پرورش به سمت رویکردهای نوین یادگیری حرکت کند و به جای تصدی گری کامل، بسترسازی کند و امکان انتخاب را به مدرسه، معلم و دانش آموز بدهد تا بتوانند درباره روش‌های اجرای فعالیت‌های مورد نیاز خودشان تصمیم بگیرند و از بین فعالیت‌های مختلف، خودشان انتخاب کنند چه فعالیتی را انجام دهند. دومین دليل این است که زیست بومی برای حمایت از بخش خصوصی فعال در حوزه آموزش ایجاد کنند که این بخش خصوصی بتواند ارتباطات مستقیمی با جامعه هدف مشتمل بر دانش آموزان و معلمان، ایجاد کند، البته در قالب پنجره ای واحد و باز شده از طرف وزارت آموزش و پرورش. این اتفاق باعث می‌شود شرکت‌ها و بخش خصوصی رشد خوبی را در حوزه آموزش با رعايت سیاست‌های کلان و استانداردهای ملی داشته باشند. این فعالیت تجربه‌های مشابه بین المللی هم دارد. براي نمونه شرکت مایکروسافت در پروژه بزرگی که در حال انجام است و هدف آن بازتجسم یادگیری است، سامانه ای تحت عنوان مایکروسافت تیمز را ایجاد کرده و از طریق آن پنجره واحد، معلم می‌تواند از ابزارهای متنوعي که شرکت‌های مختلف ایجاد کرده اند استفاده کند و کمترین هزینه را پرداخت کند. در همین راستا امیدواریم شادبوم به هدف والای خود که در آن قرار گرفته و مسیرهای خوبی را طی کرده است، برسد.
در شادبوم هم اکنون خدمات مختلفی ارائه می شود. اولین و مهمترین آنها، خدمات آموزشی است که ویدیوهای آموزشی که توسط شرکت‌های خصوصی مختلف تولید شده، به تایید سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی رسیده و با طبقه بندی به تفكيك درس‌ها و پایه‌ها قرار داده شده است و دانش آموزان می‌تواند در هر لحظه برای تكميل فرایند یادگیری خود از آنها استفاده کنند. بخش بعدی حوزه مشاوره‌ای است، برای مثال اگر دانش آموزی نیاز به انتخاب رشته داشته باشد، در آن قسمت مجموعه منابع و ویدیوهای مشاوره ای خوبی برای افزایش آگاهی و نگاه درست در رشته‌های مختلف دانشگاهی وجود دارد که توسعه بیشتری هم خواهد داشت. همچنین قسمتی با عنوان انیمیشن قرار داده شده که با دید اوقات فراغت به آن نگاه می شود. قسمت دیگری تحت عنوان سرگرمي وجود دارد كه هم اكنون بخش بازی‌های آموزشی آن فعال است و دانش آموزان با انجام بازی‌های آموزشی، یادگیری خود را ارتقا می دهند، همچنين بخش شبیه سازهای آموزشی نیز به زودي در این بستر قرار خواهد گرفت. شادبوم سعي كرده كه نگاه همه جانبه به آموزش و پرورش داشته باشد و به دنبال غني كردن مدرسه با فعالیت‌های مختلف برای معلمان و دانش آموزان با فعال بودن بخش خصوصی و حمایت آموزش و پرورش است.
انتهای پیام
این وب سایت در دیتاسنتر آسیاتک میزبانی می شود